Ένα χρόνο μετά την υπογραφή του πολυσυζητημένου μνημονίου επιβεβαιώθηκαν πλήρως οι προβλέψεις μας για την αποτυχία της πολιτικής που συνδέεται με αυτό.
Περισσότερο αναξιόπιστο
Μια απλή ανάγνωση του μνημονίου οδηγούσε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι είχαμε να κάνουμε με μία οικονομική πολιτική εντελώς άσχετη με τις ιδιομορφίες και τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας. Υποτίθεται ότι τους όρους του μνημονίου είχαν....
υπαγορεύσει οι πιστωτές μας, τους οποίους το μόνο που ενδιέφερε ήταν η έγκαιρη αποπληρωμή των δανείων που είχε συνάψει το ελληνικό Δημόσιο. Και σε αυτόν το στόχο απέτυχε πλήρως το μνημόνιο, εφόσον οι σκληρότεροι εκπρόσωποι των πιστωτών μας προβληματίζονται ήδη δημόσια για το πώς θα γίνουν η αναδιάρθρωση και το «κούρεμα» του ελληνικού δημόσιου χρέους. Σε απλά ελληνικά, παραδέχονται ότι με την πολιτική του μνημονίου είναι πλέον πρακτικά αδύνατο να πάρουν όλα τα λεφτά τους πίσω.Ένα χρόνο μετά την έναρξη εφαρμογής του μνημονίου το ελληνικό Δημόσιο είναι περισσότερο αναξιόπιστο απ’ ό,τι ήταν την περίοδο διαπραγμάτευσης του μνημονίου, γεγονός που αντανακλάται και στη χωρίς προηγούμενο αύξηση των spreads στις 1.300 μονάδες.
Φοβερές συνέπειες
Το μείγμα πολιτικής που περιέχει το μνημόνιο οδήγησε στον πλήρη αποσυντονισμό του ιδιωτικού τομέα της ελληνικής οικονομίας και σε νέα εξασθένιση της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της. Αντί για τον αποπληθωρισμό που διαφήμιζε ο διοικητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κ. Στρος-Καν, είχαμε τελικά ένα στασιμοπληθωρισμό σε συνθήκες ευρώ, που απειλεί με εξαφάνιση ολόκληρους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Οι κοινωνικές συνέπειες της πολιτικής που ακολουθείται είναι φοβερές. Το ποσοστό ανεργίας ξεπέρασε ήδη το 15% και το ελληνικό ΑΕΠ εξακολουθεί να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, για τρίτη συνεχή χρονιά, σε μία περίοδο κατά την οποία η παγκόσμια οικονομία έχει αφήσει πίσω της τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 4,5%.
Το κωμικοτραγικό στην όλη υπόθεση είναι ότι το μνημόνιο δεν πέτυχε ούτε τους δημοσιονομικούς του στόχους. Το δημοσιονομικό έλλειμμα κινείται πάνω από το 10% του ΑΕΠ, στο ίδιο δηλαδή επίπεδο πριν από το στατιστικό «φούσκωμά» του στο οποίο κατέφυγε η κυβέρνηση Παπανδρέου σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Τέλος, η πολιτική του μνημονίου ενίσχυσε την ανοδική δυναμική του χρέους του ελληνικού Δημοσίου. Η κυβέρνηση Καραμανλή παρέδωσε το χρέος στο 115% του ΑΕΠ και η κυβέρνηση Παπανδρέου το έχει φτάσει ήδη στο 148% του ΑΕΠ, με προοπτική να αγγίξει το 160% του ΑΕΠ πριν από τα τέλη του 2012.
Δημιουργικές προτάσεις
Το αδιέξοδο της πολιτικής του μνημονίου λειτουργεί σαν κίνητρο για την αναζήτηση δημιουργικής εξόδου από την πρωτοφανή κρίση. Ήδη ο υπουργός Άμυνας κ. Βενιζέλος παρεμβαίνει δημόσια υπέρ της εφαρμογής μιας περισσότερο αναπτυξιακής πολιτικής, που θα παίρνει υπόψη της τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας. Ανάλογος είναι ο προβληματισμός που αναπτύσσει ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Σαμαράς. Προτείνει, με τη σειρά του, την υιοθέτηση αναπτυξιακών μέτρων και εμφανίζεται πλήρως δικαιωμένος στην έγκυρη κριτική του στην πολιτική του μνημονίου.
Ένα χρόνο μετά την έναρξη της εφαρμογής της πολιτικής του μνημονίου η οικονομική και κοινωνική κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, γεγονός που οδηγεί σε πολύ σκληρές λύσεις, εάν θέλουμε, φυσικά, να βγούμε από το παραγωγικό αδιέξοδο και να βάλουμε τέλος στην ταπεινωτική και επικίνδυνη εξάρτηση από τους πιστωτές μας. Οι επικριτές της πολιτικής που ακολουθείται έχουν την τάση να περιορίζονται σε σχετικά εύκολες προτάσεις, που έχουν αναπτυξιακά και φιλολαϊκά χαρακτηριστικά, και να αποφεύγουν τη σαφή διατύπωση των δύσκολων μέτρων που επιβάλλουν οι περιστάσεις.
