O τριήμερος μαραθώνιος του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ τελείωσε και πλέον ο Αντώνης Σαμαράς θα πάει για ολιγοήμερες διακοπές στην πατρίδα του έχοντας το βλέμμα του στραμμένο στον Σεπτέμβρη, τότε που πιθανότατα θα κριθούν τα πάντα.
Τα πάντα κινούνται σε μια ισορροπία τρόμου, και γιατί οι γεωπολιτικές ισορροπίες τρομάζουν και γιατί η τύχη της Ελλάδας δυστυχώς εξαρτάται από καταστάσεις και αποφάσεις άλλων.
Η κυβέρνηση, μετά τη συνάντηση με τον Μπ. Ομπάμα και άλλους παράγοντες στις ΗΠΑ, πήρε μια βαθιά ανάσα αισιοδοξίας ότι κάτι καλό μπορεί να βγει τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι η ανάσα αυτή είναι πρόσκαιρη καθώς τα προβλήματα παραμένουν τεράστια με πρώτο και καλύτερο την απίστευτη ανεργία και την ύφεση. Αν δεν ξεπεραστούν αυτά τότε η Ελλάδα δεν έχει καμιά τύχη να ανακάμψει.
Αν κάποιος θελήσει να κάνει το «ταμείο» της επίσκεψης Σαμαρά στις ΗΠΑ χωρίς μεμψιμοιρίες αλλά και χωρίς θριαμβολογίες, θα μπορούσε να πει ότι έκλεισε θετικά.
Τα θετικά
Κατά την γνώμη μου, πέρα από τα οικονομικά, αυτό που μακροπρόθεσμα θα αποβεί το πλέον σημαντικό, αυτό που σε προηγούμενη ανάρτηση χαρακτηρίσαμε «μια νέα δυναμική στις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ» είναι η αναγνώριση εκ μέρους του Ομπάμα του «σημαντικού σταθεροποιητικού ρόλου της Ελλάδας σε Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Βαλκάνια». Αυτό παράλληλα με το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τα ενεργειακά κοιτάσματα στην περιοχή προδικάζει μια έντονη κινητικότητα τους επόμενους μήνες και για την επίλυση του κυπριακού, από την οποία εξαρτάται και η εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή. Έχει σημασία εδώ να αναφερθεί ότι αναφερόμενος στην επίλυση του κυπριακού ο κ. Σαμαράς είπε ότι η ελληνική πλευρά είναι έτοιμη να συμβάλει σε μια λύση, εφόσον όμως αυτή θα κινείται στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ – πράγμα το οποίο δεν επιθυμεί φυσικά η Τουρκία.
Οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, αλλά και οι συναντήσεις του κ. Σαμαρά με τον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν και τον υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι οδηγούν στην εκτίμηση ότι όντως στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις υπάρχει μια νέα δυναμική και ότι λόγω της αστάθειας στην περιοχή ο ρόλος της Ελλάδας αναβαθμίζεται πάλι για τις ΗΠΑ, σε σχέση με το πάγωμα του πρόσφατου παρελθόντος. Έχει επίσης σημασία να αναφερθεί ότι όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του κ. Ομπάμα όταν οι Αμερικανοί μιλούν για τον ρόλο της Ελλάδας δεν αναφέρονται πλέον μόνο στα Βαλκάνια – όπως συνέβαινε στο παρελθόν – αλλά της δίνουν ρόλο και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής. «Είχαμε την ευκαιρία να συστήσουμε το γενικότερο περιβάλλον γύρω από τη Μεσόγειο, στα Βαλκάνια. Όπως το έθεσε ο πρωθυπουργός, πολλές φορές είναι μια γειτονιά με προκλήσεις. Και η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαντικό σταθεροποιητικό ρόλο και ρόλο εταίρου στη διαχείριση θεμάτων στη Μέση Ανατολή, στη Βόρειο Αφρική, στα Βαλκάνια», είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ο κ. Σαμαράς διαβεβαίωσε το Αμερικανό πρόεδρο ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή καθώς επικρατεί σκηνικό έντασης στη Συρία και το Ισραήλ ενώ οι αναταραχές στην Τουρκία και η φιλοισλαμική στάση της δημιουργεί ανασφάλειες στην Ουάσιγκτον. Παράλληλα, η Αθήνα διαβεβαίωσε πως κάνει ό,τι είναι δυνατόν για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, θέμα που «καίει» τους Αμερικανούς, με τον κ. Σαμαρά να αναφέρεται στην πρόσφατη επιτυχία της σύλληψης τρομοκρατών στη Χίο.
Στα θετικά της επίσκεψης ήταν φυσικά η ξεκάθαρη δήλωση στήριξης της ελληνικής κυβέρνησης για τις μεταρρυθμίσεις που προωθεί και το μήνυμα του Μπαράκ Ομπάμα για τη συνταγή λιτότητας που εστάλη απευθείας στο Βερολίνο.
Παρά το γεγονός ότι δεν ανακοινώθηκαν λεπτομέρειες των κατ’ ιδίαν συνομιλιών στο Λευκό Οίκο οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ελληνικό χρέος και για την σκληρή λιτότητα που έχει οδηγήσει σε απίστευτα ποσοστά την ανεργία. Ο κ. Ομπάμα φάνηκε πρόθυμος να πιέσει ώστε να αλλάξει η συνταγή που ακολουθείται και για να δείξει ότι υπάρχει σύμπτωση απόψεων με την Αθήνα στο θέμα αυτό μίλησε σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο: «Συμφωνήσαμε ότι στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δεν μπορούμε απλά να χρησιμοποιήσουμε τη λιτότητα σαν τη μόνη στρατηγική».
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι ο Ομπάμα δεν μπορεί να διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους. Από την άλλη και η Ελλάδα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική διότι όπως λέει και η παροιμία «όταν παλεύουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια». Δεν είναι καθόλου καλή ώρα να εμπλακεί η Αθήνα σε μια ανοικτή σύγκρουση των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ουσιαστικά της Γερμανίας. Να εκμεταλλευτεί την κατάσταση ναι, αλλά να χαλάσει τις σχέσεις της με μια από τις δύο πλευρές, αυτό θα ήταν διπλωματικός όλεθρος.
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι ο Ομπάμα δεν μπορεί να διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους. Από την άλλη και η Ελλάδα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική διότι όπως λέει και η παροιμία «όταν παλεύουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια». Δεν είναι καθόλου καλή ώρα να εμπλακεί η Αθήνα σε μια ανοικτή σύγκρουση των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ουσιαστικά της Γερμανίας. Να εκμεταλλευτεί την κατάσταση ναι, αλλά να χαλάσει τις σχέσεις της με μια από τις δύο πλευρές, αυτό θα ήταν διπλωματικός όλεθρος.
Φυσικά σε λίγες εβδομάδες, μετά τις γερμανικές εκλογές, θα μάθουμε την πρακτική σημασία των δηλώσεων του κ. Ομπάμα, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι γεγονός ότι για πρώτη φορά οι ΗΠΑ καταδίκασαν επίσημα και με τόσο κατηγορηματικό τρόπο την πολιτική της Γερμανίας, έναντι της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης συνολικά. Γεγονός παραμένει επίσης το θερμό κλίμα που επικράτησε στις συνομιλίες που είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός στην Ουάσιγκτον.
Τα αρνητικά
Στα αρνητικά των τριήμερων επαφών ήταν η εμφανής δυσπιστία οικονομικών παραγόντων και ομογενών για τη στροφή που έχει κάνει η Ελλάδα. Οι ξένοι επενδυτές φοβούνται ακόμη να έρθουν στη χώρα μας, εξ’ ου και οι συνεχείς κι επίμονες ερωτήσεις στην ελληνική αντιπροσωπεία. Ρωτούσαν για το οικονομικό περιβάλλον, για τη γραφειοκρατία, τις ευκαιρίες που υπάρχουν, το θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο, την πολιτική αστάθεια. Είναι φανερό ότι ακόμη οι ξένοι δεν έχουν πειστεί για το γεγονός ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον στο οποίο θα έρθουν να επενδύσουν τα λεφτά τους. Φοβούνται ότι μπορεί να γίνει κάποιο «ατύχημα», να πάμε σε νέες εκλογές, να υπάρξει πολιτική αστάθεια. Και στον τομέα αυτό πρέπει να γίνει πολύ δουλειά από την ελληνική κυβέρνηση. Το Grexit μπορεί να έχει τελειώσει, οι συνέπειες αυτού, ωστόσο, είναι εμφανείς, όπως και το γεγονός ότι υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις στην Ελλάδα που δε θέλουν τη σταθερότητα. Από την Αριστερά που θέλει να κυβερνήσει με κάθε κόστος μέχρι μερίδα βουλευτών που είναι εκτός τόπου και χρόνου. Αλλά και μερίδα επιχειρηματιών που παίζουν τα δικά τους παιχνίδια.
