Για ένα ρεπορτάζ στην ΕΡΤ των 80'sΤου Γ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ από την ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Πρώτο πλάνο ένας πειρατικός ραδιοφωνικός σταθμός της εποχής. Παίζει το τραγούδι «Θα 'σαι καημός» με τον Λευτέρη Μυτιληναίο. Γιάννενα, 1983.
Μία πόλη ψευδοσυντηρητική (σήμερα;) με τη νεολαία της εποχής να ασφυκτιά και να αναπτύσσει έναν παράλληλο, υπόγειο και σκοτεινό, τρόπο διασκέδασης και ζωής.
Τις ερωτήσεις στο ρεπορτάζ με τον τίτλο «Νυχτώνει στα Γιάννενα» τις απευθύνει μία νεαρή ετών 22. Λουκία Ρικάκη το όνομά της.
Το ρεπορτάζ που προβλήθηκε τότε από την κρατική τηλεοπτική συχνότητα (ιδιωτικά κανάλια δεν είχαμε) ήταν η αφορμή για την απόλυσή της από την κρατική τηλεόραση.
Πρώτο πλάνο ένας πειρατικός ραδιοφωνικός σταθμός της εποχής. Παίζει το τραγούδι «Θα 'σαι καημός» με τον Λευτέρη Μυτιληναίο. Γιάννενα, 1983.
Μία πόλη ψευδοσυντηρητική (σήμερα;) με τη νεολαία της εποχής να ασφυκτιά και να αναπτύσσει έναν παράλληλο, υπόγειο και σκοτεινό, τρόπο διασκέδασης και ζωής.
Τις ερωτήσεις στο ρεπορτάζ με τον τίτλο «Νυχτώνει στα Γιάννενα» τις απευθύνει μία νεαρή ετών 22. Λουκία Ρικάκη το όνομά της.
Το ρεπορτάζ που προβλήθηκε τότε από την κρατική τηλεοπτική συχνότητα (ιδιωτικά κανάλια δεν είχαμε) ήταν η αφορμή για την απόλυσή της από την κρατική τηλεόραση.
Κεφαλή επί πίνακι
Η σκηνοθέτις που πέθανε προχτές, χτυπημένη από τον καρκίνο, μόλις στα 50 της, θυμάται γράφοντας στο μπλογκ της, Απρίλιο του 2010 όταν κάποιος αναγνώστης της θύμισε εκείνο το ρεπορτάζ: «Εγώ στο ρόλο του δημοσιογράφου! Στην εκπομπή ‘Εδώ και Σήμερα’. Μόλις είχα επιστρέψει στην Ελλάδα. Σκηνοθέτης ο Νίκος Παπαθανασίου.
Η προβολή του προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στον τοπικό τύπο κυρίως για τις μαρτυρίες των παιδιών στο τελευταίο μέρος της εκπομπής. Καθώς φαίνεται ότι ακούστηκαν ορισμένα πράγματα για πρώτη φορά στην μοναδική εθνική τότε τηλεόραση. Και οι αρχές ζήτησαν την κεφαλή μου επί πίνακι. Και τελικά το πέτυχαν. έφυγα από τις ενημερωτικές εκπομπές της ΕΡΤ και βγήκα στο ελεύθερο επάγγελμα. Ίσως για καλό. Έχει πάντως ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τις τοποθετήσεις των παιδιών και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν. Ήταν ακόμη εποχή της αμφισβήτησης. Και όπως λέει ένα παιδί ‘το παν είναι να τη βρίσκεις με τον εαυτό σου’. Και άλλα πολλά. Ένα ενδιαφέρον ψηφιδωτό εκείνης της εποχής. (Η στιλιστική μου εμφάνιση παίρνει επιεικώς μηδέν! Άλλα χρόνια)».
Όντως, το ρεπορτάζ της Ρικάκη για το πώς διασκεδάζει και ψυχαγωγείται η νεολαία στα Γιάννενα τότε αποτελούσε μία γροθιά στο συντηρητικό και μικροαστικό κατεστημένο της εποχής που, όπως λένε όσοι θυμούνται κι έζησαν εκείνα τα χρόνια, ήθελε να κρύψει τα προβλήματα κάτω από το χαλί κλείνοντας τα μάτια σε αυτά που συνέβαιναν ακριβώς δίπλα της, στην underground και σκοτεινή, θα λέγαμε, πλευρά της. Η Ρικάκη καταγράφει με θάρρος. Η κάμερα διεισδύει στα φανερά μυστικά της πόλης. Εκείνο που πείραξε πολύ ήταν η αναφορά στο θέμα των ουσιών.
Αντιγράφουμε από το ρεπορτάζ την αφήγηση ενός ανθρώπου ο οποίος δεν μιλά on camera, αλλά τα λόγια του είναι κοφτερά: «Ναρκωτικά υπάρχουν στα περίπτερα, στα μπακάλικα, στα κομμωτήρια και παντού. Είτε είναι χαπάκι είτε είναι χασίς είτε είναι τσιγάρο είτε είναι μαριχουάνα είτε είναι το κέρατο του πατριάρχη. Τι φταίει; Ο μπαμπάς ο ταλαιπωρημένος που στην κατοχή έτρωγε μπομπότα και μου ’χει μερσεντές, με μπίζνες και κυνηγάει γκόμενες και έχει διαλύσει το σπίτι του και η μαμά πάει στα κομμωτήρια και παρατάει τα παιδιά του χωρίς θαλπωρή και τίποτα. Ποιος φταίει;». Ήταν μία από τις μαρτυρίες που ενόχλησαν γιατί φαινόταν να κατατίθεται από έναν άνθρωπο που βρισκόταν ανάμεσα στους μεγάλους και τους μικρούς, τους νέους και τους γέρους.
Τι άλλο καταγράφει η Ρικάκη; Τις ντίσκο (μυθική έχει μείνει η Τάϊγκα), τα μπιλιάρδα, τις παμπ (περιλαμβάνει πλάνα από την «Σφήκα» στην οδό Κωλέττη). Μιλούν στην κάμερα και κοπέλες κάτι που ασφαλώς «σκανδαλίζει» τα πατριαρχικά στερεότυπα της εποχής. Ένα ξεχωριστό κομμάτι είναι οι φοιτητές που φαίνεται πως έχουν ανατρέψει τις κοινωνικές ισορροπίες της εποχής (οι κατά καιρούς αμφισβήτηση των τοπικών στεγανών ενοχλεί ακόμη και σήμερα). Το ρεπορτάζ αποτελεί ένα ψηφιδωτό της εποχής, μία θαρραλέα καταγραφή της αθέατης πραγματικότητας, μία χαρτογράφηση των συμπεριφορών της νεολαίας των 80’s.
Χαμός στο facebook
Από την Τετάρτη το βράδυ γίνεται ένα μικρός χαμός και στο facebook ανάμεσα σε ανθρώπους που είτε έζησαν εκείνη την εποχή είτε ήταν πιτσιρικάδες (στα 14 με 15) και θυμούνται τον σάλο που ξέσπασε μετά την προβολή του ρεπορτάζ. «Θυμάμαι κάπου στο βάθος του μυαλού το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, όπως και τις συζητήσεις που άναψαν στην τότε κρατική tv, παρόλο που ήμουν πολύ μα πολύ μικρός. Απλά σήμερα έμαθα πως ήταν της Λουκίας Ρικάκη. Καλά να ναι όπως και όπου βρίσκεται», τονίζει ένας. Μάλιστα έχει δημιουργηθεί και σελίδα στο facebook με τον τίτλο «Νυχτώνει στα Γιάννενα». «Τα Γιάννενα είναι ένα μοναστήρι», λέει σε κάποια στιγμή ένας νεαρός της εποχής. Σίγουρα έχουν πολλά αλλάξει από τότε. Σήμερα ένα αντίστοιχο ντοκιμαντέρ ίσως να μην ενοχλούσε και τόσο γιατί το εναλλακτικό έγινε κι αυτό της μόδας, ένα ακόμη κομμάτι προς εμπορία. Η προβολή του όμως από την κρατική τηλεόραση ήταν τότε ένα γεγονός που τάραξε τα νερά.
Και εν τέλει έκανε την Ρικάκη από ρεπόρτερ σκηνοθέτιδα!
πηγή
