Για τα Άπαντα του πρεβεζάνου συγγραφέα
Αυτή η πρεβεζάνικη άνοιξη είναι αφιερωμένη στον Ηλία Βασιλά (1906-1982). Είδαμε πριν λίγες ημέρες με συγκίνηση τον τόμο με τα Άπαντα του πρεβεζάνου αυτού διανοούμενου, που επιμελήθηκε με ευλάβεια ο Νίκος Καράμπελας. Τον συγχαίρουμε. Και μαζί όλους τους πρεβεζάνους φίλους που συνεργάστηκαν για την έκδοση.
Ο Ηλίας Βασιλάς είναι, δίχως άλλο, ο Πρεβεζάνος για τον οποίο έχω ακούσει τις πιο πολλές βιογραφικές λεπτομέρειες από έναν παιδικό του φίλο. Τον πατέρα μου. Ήταν συνομήλικοι (γενν. 1906), «ίδια κλάση», ταυτόχρονη κατάταξη στον «ουλαμό» Μεσολογγίου, και ταυτόσημες συγκλονιστικές εμπειρίες από τη στράτευσή τους στον πόλεμο του 1940. Τους είχαν καλέσει, λόγω ηλικίας, στο τέλος του πολέμου, όταν ηρωισμός είχε πια γίνει το μέτρημα ζωντανών και νεκρών.
Θυμάμαι αρκετά από τα κείμενα του Ηλία Βασιλά που δημοσιεύονταν στις τοπικές εφημερίδες. Δεν λησμονώ μάλιστα με πόση υπερηφάνεια τα ανήψια του, ο συμμαθητής μου Λάκης Βασιλάς και ο αδελφός του Κώστας, έφερναν μερικές φορές στην πρεβεζάνικη γειτονιά μας, το Ποτάμι, τις τυπωμένες εργασίες του, που ήταν φρέσκιες δημοσιευμένες αλλά δεν μας ήταν άμεσα προσιτές. Έννοιες και λέξεις τέτοιες όπως «ο χαλασμός της Πρέβεζας», «τα μίστικα», «οι Ενετοί», «το Λίμπρο ντ’ όρο» και άλλες είχαν αναβιώσει εκεί κοντά στα κότσια και τα σκλιντζούρια μας. Στο σχολείο, βέβαια, δεν ακούσαμε ποτέ τίποτα για την Πρέβεζα και την ιστορία της ως πόλης ή έστω, ως κρατικού εδάφους.
Στις θερινές διακοπές του στην Πρέβεζα ο Ηλίας Βασιλάς, που ήταν διορισμένος φιλόλογος την Αθήνα, συναντούσε συχνά τον πατέρα μου και τους θείους μου και συζητούσαν τα παλιά, ενώ εκείνος διάνθιζε τις συζητήσεις με ιστορικές λεπτομέρειες. Είχα και εγώ την τύχη σαν Πρεβεζάνος, μια μόνο χρονιά, να βρεθώ κοντά στον Ηλία Βασιλά γιατί συνέβη να «ενοικιάσω» ως φοιτητής στον από κάτω όροφο, στην Οδό Ανδρέου Μεταξά, στα Εξάρχεια.
Χαιρόμαστε πολύ για τη σημαντική αυτή πολεογραφική έκδοση και ελπίζουμε να μας δοθεί η ευκαιρία να καταθέσουμε τις εντυπώσεις μας από μια λεπτομερή ανάγνωση του βιβλίου.
Γιάννης Ρέντζος