Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2011

ΚΛΠ: Χωρισμός (του Ashgar Farhadi)

Εμεινα με το στόμα να χάσκει σαν παλιάλογο. Από το Ιράν; Από το Ιράν. Ούτε ηθογραφία ούτε τριτοκοσμική κλάψα είναι. Το ίδιο περιστατικό θα μπορούσε να συμβεί από τη Νέα Υόρκη μέχρις εδώ. Το λένε «Ενας χωρισμός», και σε όλα τα επίπεδα είναι αριστοτεχνικό!

Δέκα με τόνο η σκηνοθεσία. Δέκα με τόνο το σενάριο. Δέκα με τόνο η φωτογραφία. Δέκα με τόνο το ντεκουπάζ. Δέκα με τόνο η ρυθμολογία. Δέκα με τόνο οι ερμηνείες. Ολων. Τα δύο μικρά κορίτσια βάζουν τα γυαλιά σε όλες τις μεγάλες κυρίες. Υποκλίνομαι στον μεγιστοτεράστιο Ασγκάρ Φαραντί. Που πριν δύο χρόνια μας είχε ευλογήσει μ' ένα επίσης αριστοτεχνικό αντίδωρο, που το έλεγαν «Τι απέγινε η Ελι».
Για να καταλάβετε τον ενθουσιασμό μου, τον οποίο μοιράζομαι με την Κριτική Επιτροπή του Φεστιβάλ Βερολίνου 2011, η οποία απένειμε στον Φαραντί και Χρυσή Αρκτο καλύτερης ταινίας και τα δύο βραβεία ερμηνειών (γυναικείας - ανδρικής) σε όλους τους πρωταγωνιστές, για να καταλάβετε, λοιπόν, από το πρώτο πλάνο μέχρι το τελευταίο λεπτό, κρατιόμουν από τα χέρια της πολυθρόνας μου σαν νά 'βλεπα θρίλερ χιτσοκοκικό!
Η ιστορία πηγαινοέρχεται ανάμεσα σε δύο οικογένειες. Που μέσα σ' έναν κυκεώνα αντιφάσεων, ανακρίσεων, κοινωνικών συγκρούσεων και σφραγισμένων μυστικών καταλήγουν σε πόλεμο φρικτό. Η πρώτη, από το μικρομεσαίο στρώμα. Οι δύο σύζυγοι χωρισμένοι. Ενδιαμέσως ο ανήμπορος από Αλτσχάιμερ πατέρας του συζύγου και μια δωδεκάχρονη, σιωπηλή και ταυτόχρονα γεμάτη σοφία και αξιοπρέπεια κόρη.
Η δεύτερη οικογένεια από την κατώτερη τάξη. Γυναίκα, άντρας και μια μικρή, πολύ μικρή κόρη. Απίστευτη σε ήθος και καταλυτική ειλικρίνεια. Ανεργος ο πατέρας. Η μάνα ταλαιπωρημένη, τρομοκρατημένη αλλά από σεμνότητα και εγκράτεια φτιαγμένη. Εκείνη λοιπόν αποφασίζει, προφανώς κρυφά από τον άντρα της, να ξεσκατίζει τον πατέρα του μικρομεσαίου που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν μια μέρα ο μικρομεσαίος καταφθάνει νωρίς στο σπίτι του και έντρομος βλέπει τον πατέρα του ημιθανούς σωριασμένο στο πάτωμα και κοντά σ' αυτό αντιλαμβάνεται ότι έχουν κλαπεί μερικά λεφτά. Ποιος ο ένοχος; Φυσικά η... φιλιππινέζα. Γι' αυτό την σπρώχνει και την διώχνει αλλά εκείνη ορκίζεται ότι δεν έχει κλέψει μισή δεκάρα.
Ομως την επόμενη μέρα μαθαίνει ότι από το σπρώξιμο η γυναίκα απέβαλε πάνω στον τέταρτο μήνα και πως αυτός ως σχεδόν δολοφόνος κινδυνεύει να αρπάξει μερικά χρόνια φυλακή. Τι έγινε; Ποια η αλήθεια; Ποιο το ψέμα; Μπας και είναι σκευωρία των δύο φτωχών να τον εκβιάσουν και να του αρπάξουν ζεστό και μπόλικο χρήμα; Μπας και εκείνος ως ανώτερος ταξικά συμπεριφέρθηκε ως κτήνος σε μια ανύμπορη γυναικεία ύπαρξη; Μπας και κάτι άλλο συμβαίνει που ξεπερνάει όλα αυτά;
Ετσι αρχίζουν οι κόντρες. Ετσι φουλάρει, αργά αλλά σταθερά ο μηχανισμός του θρίλερ. Ετσι ξεδιπλώνονται μπροστά μας οι χαρακτήρες. Ετσι αποκαλύπτονται φόβοι, ανασφάλειες, ενδοοικογενειακές αντιπαλότητες, όλα όσα συγκροτούν και ταυτόχρονα διαρρηγνύουν τον ιστό μιας οικογένειας. Ετσι απ' αυτό το περιστατικό ξεφλουδίζει ο Φαραντί με επιδεξιότητα και δραματουργία μοναδική μια ολόκληρη κοινωνία, έναν κόσμο, όλους εμάς. Για να το πω πιο απλά. Τέτοιες ταινίες μία κάθε δύο χρόνια. Και αν! Βαθμοί=10
 
Δημήτρης Δανίκας